Najważniejszym tworzywem architektonicznym ogrodu są rośliny. Wiele z nich decyduje o strukturze zielonego zakątka, nierzadko zastępując w tej roli sztuczne konstrukcje. Projekty ogrodów w swoim rdzeniu przede wszystkim skupiają się na odpowiednim zastosowaniu właśnie drzew i krzewów, ponieważ są one głównym budulcem, które odpowiednio zaplanowane pełnią funkcję porządkującą przestrzeń. Jako pierwsze pojawiają się w projekcie i jako pierwsze są sadzone. Ponieważ przypisujemy im wieloletnią funkcję, dobór i koncepcja prowadzenia wymagają szczególnej uwagi. Drzewa i krzewy stanowią pierwszoplanową rolę ogrodu, ponieważ są najbardziej wizualnymi jego elementami i na nich każdy będzie koncentrował swój wzrok i zawsze będą one wysuwały się na pierwszy plan.
W żadnej innej grupie roślin nie znajdziemy takiej różnorodności form i siły wzrostu, jak wśród drzew i krzewów. Można wybierać między liściastymi i iglastymi, wieczniezielonymi (zimozielonymi), takimi które zrzucają ulistnienie na zimę, oraz najmniej licznymi półzimozielonymi, gubiącymi je tuż przed rozpoczęciem nowego okresu wegetacyjnego. Warto pamiętać, że wymagania roślin wobec podłoża, stanowiska i klimatu są pierwszym kryterium ich doboru, a preferencje właściciela i styl ogrodu to kwestie drugorzędne. Projekt ogrodu musi oczywiście uwzględniać oba aspekty. Bogactwo gatunków i odmian pozwala wybrać rośliny odpowiednie do warunków siedliskowych, np. płożące, niskie krzewy, zwarte i rozłożyste krzewy w każdym rozmiarze, małe zgrabne drzewka oraz monumentalne pomniki długowieczności. Planując nasadzenie drzew i krzewów musimy oczywiście spojrzeć na styl naszego ogrodu, ponieważ inne rośliny będą pasowały do ogrodu nowoczesnego a inne rośliny będą pasowały do ogrodu naturalistycznego.
Drzewa i krzewy liściaste oraz iglaki znajdują zastosowanie jako rośliny żywopłotowe i obrzeżne, wdzięcznie akceptują ważne miejsca w ogrodzie, mogą subtelnie podkreślać punkty graniczne, wyznaczać wejścia i alejki. Projekty ogrodów powinny nam dokładnie wskazać w jakich odległościach nasadzać je obok siebie oraz w jakich odległościach od ogrodzenia, budynku czy nawierzchni. Dobrze sprawdzają się też jako tło dla innych roślin, ożywiają monumentalne ściany budynków, tworzą atrakcyjne konstrukcje ogrodowe, jak np. żywe altany, podcienie, palisady, szpalery i kordony. Coraz popularniejsze jest umieszczanie w ogrodzie soliterów. Do niewątpliwych zalet drzew i krzewów, zwłaszcza sadzonych w grupach, zaliczyć można praktyczne oddziaływanie na mikroklimat miejsca, gdyż redukują one siłę wiatru albo wręcz zmieniają jego kierunek z korzyścią dla stref zawietrznych. Ponadto oczyszczają one powietrze wokół nas z zanieczyszczeń powstałych od spalin samochodów czy palenia w piecach.
Planując sadzenie drzew musimy pamiętać, że korzenie wszystkich sadzonek przed posadzeniem należy obficie nawilżyć poprzez podlanie lub wstawienie do wody (tych bez bryły) na około trzy godziny. Rośliny kontenerowe wyjmuje się z pojemników i jeśli korzenie tworzą na spodzie gęsty splot, należy je rozluźnić palcami lub naciąć sekatorem. Wszystkie korzenie roślin bez bryły powinno się skrócić a uszkodzone wyciąć. Sadzonki balotowane zostawia się w osłonach. Projekt ogrodu powinien uwzględniać głębokość bryły korzeniowej, co już sam program do projektowania ogrodów ma w swoich zasobach i sam to określi. W odpowiednio przygotowanej glebie należy wykopać dół dwukrotnie większy niż system korzeniowy rośliny. Wybraną ziemię w zależności od jej struktury dobrze jest wzbogacić mieszanką torfu, kory i żyznej gleby ogrodniczej lub piasku. Sadzonki drzew i krzewów liściastych z nagim korzeniem umieszcza się na spulchnionym kopczyku ziemi, następnie trzeba rozłożyć korzenie na boki i podsypać pozostałą glebą. Jednocześnie roślinę lekko się podciąga aby mogła wyprostować korzenie. Widoczna granica szyjki korzeniowej, czyli głębokość na jakiej sadzonka rosła do tej pory, powinna znaleźć się na tej samej głębokości lub tylko nieznacznie niżej. Dodatkowo pędy roślin z nagim korzeniem po posadzeniu należy skrócić o jedną trzecią.
Rośliny balotowane i z pojemników umieszcza się w dole z całą bryłą na takiej samej wysokości, na jakiej dotąd rosły. Osłon z siatek i juty nie trzeba usuwać, gdyż rozłożą się w glebie, warto je tylko rozluźnić. Dół należy uzupełnić wzbogaconą ziemią, następnie udeptać i uformować wokół rośliny tzw. Misę, czyli zagłębienie zatrzymujące wodę. Glebę wokół świeżo posadzonych roślin okrywa się materiałem organicznym, np. zmieloną korą, która pomoże utrzymać właściwą wilgotność i powstrzyma rozwój chwastów. Istotną kwestią jest też rozstaw, czyli odległość między roślinami i w tym pomóc ma nam projekt ogrodu, którego zadaniem jest właściwe ich umiejscowienie między sobą. W większości najładniej prezentują się w naturalnym pokroju, Nie dotyczy to wprawdzie brył takich jak formowane żywopłoty, które uzyskuje się przez gęstwinę splątanych pędów, jednak nawet w tym przypadku należy zachować stosowne odległości, aby uzyskać zamierzony efekt. Pewne jest, że rośliny nie powinny konkurować o światło, wodę i składniki pokarmowe kosztem wyglądu. Przykładowo żywotniki, tak chętnie wybierane na zielone ściany, rosną na tyle szybko, że potrafią zaskoczyć nawet wyjątkowo niecierpliwych ogrodników. Posadzone. Posadzone zbyt gęsto i zbyt blisko ogrodzenia, po kilku latach nie tylko tłamszą się nawzajem, ale też nieefektownie napierają na płot. Warto zatem pamiętać, że lepiej jest dosadzać rośliny, niż usuwać całe obumarłe fragmenty założenia.
Projekty ogrodów, mogą nam również doskonale pokazać na wizualizacjach jak dobrze sprawują się żywopłoty. Są one chętnie projektowanymi elementami roślinnej architektury ogrodu. Najczęściej pełnią funkcję ogrodzenia, które ma oddzielać ogród od otoczenia, rzadziej traktowane są wyłącznie jako rośliny ozdobne. Ta izolacja jest niezbędna zwłaszcza w miejscach narażonych na dokuczliwy hałas np. przy trasach komunikacyjnych. Zdarza się również, że żywopłot ogradza ogród od strony uciążliwego sąsiedztwa np. zakładu przemysłowego lub jest barierą wizualną dla ciekawskich. W każdym z wymienionych wyżej przypadków sprawdzają się zarówno żywopłoty formowane (cięte), jak i nieformowane. W dużej mierze styl ogrodu albo jego gabaryty narzucą konkretne rozwiązanie a projekt ogrodu nam to dokładnie doprecyzuje i uściśli. Często skłaniamy się również do konstrukcji spójnej z tymi zaprojektowanymi już przez sąsiada. Przed podjęciem decyzji warto rozważyć cechy poszczególnych nasadzeń.
Tworząc projekty ogrodów, jeżeli chodzi o drzewa to najczęściej umieszczam w nich drzewa liściaste i są to moje ulubione drzewa, ponieważ na wiosnę zachwycają nas pięknymi kwiatami a jesienią wyróżniają ogród całą dostępną paletą barw. Drzewka ozdobne liściaste królują w wielu ogrodach, sprawiając przyjemność właścicielom oraz sąsiadom. Nie sposób przejść obojętnie obok miejsca, w którym przyroda emanuje swoim pięknem w postaci właśnie drzew ozdobnych liściastych. Tak jak inne rośliny do ogrodu drzewa ozdobne liściaste również wymagają opieki i pielęgnacji, mają swoje specyficzne potrzeby dotyczące gleby, nawożenia, nawodnienia i innych czynników wpływających na prawidłowy rozwój rośliny. Te wyznaczniki są różne dla każdego gatunku, zatem warto zapoznać się z ich wymogami i dobrać odpowiednie drzewko dostosowane do własnych upodobań, pasujące do ogrodu jak i całej przestrzeni wokół budynku mieszkalnego. Moje ulubione ozdobne drzewa liściaste, które najczęściej umieszczam w projektach ogrodów to : brzoza brodawkowata Purpurea, buk pospolity Black Swan, ambrowiec amerykański Slender, brzoza Aurea Nana, klon palmowy Inaba Shidare, klon czerowny red sunset, wierzba iwa Kilmarnock, catalpa kulista Aurea, dąb błotny Green Dwarf czy grab pospolity Pendula. Oczywiście mógłbym wymienić jeszcze o wiele więcej drzew ale moim zdaniem te wyżej wymienione są bardzo uniwerslane, łatwe w uprawie i nie specjalnie wymagające.
Jeżeli chodzi o ozdobne drzewa i krzewy ogrodowe iglaste, to wykonując projekt ogrodu staram się stosować ich jak najmniej, ponieważ uważam, że w naszych ogrodach jest już za dużo różnego rodzaju świerków, jodeł czy sosen. Ponadto moim zdaniem przytłaczają one bardzo ogród swoim wyglądem i rozmiarami. Na naszych w większości małych działkach są one po prostu za duże. Ich naturalnym miejscem są wielkie połacie lasów i niech tam rosną do woli a nie nasze małe przydomowe ogrody. Oczywiście drzewa iglaste mają swój urok i klimat ale nie pasują do naszych ogrodów. Jedynym godnym rodzajem roślin iglastych, które mogę śmiało polecić do nasadzeń w naszych ogrodach są cisy, ponieważ są to iglaki szlachetne, które bardzo długo rosną przez co możemy je dowolnie i w zasadzie w każdym okresie formować. Ponadto cisy występują w wielu rodzajach i jako do nasadzeń pojedynczych jak i do formowania na żywopłoty. Nie są one tak wizualnie przyciężkawe jak pozostałe iglaki i mają ładne eleganckie i zgrabne pokroje.
Projekty ogrodów, w których stosujemy ozdobne drzewa i krzewy powinny oczywiście koniecznie uwzględniać docelową wysokość i szerokość naszych drzew. Ja uważam, że do ogrodów powinniśmy stosować drzewa o wysokości takiej kompaktowej czyli powiedzmy do wysokości 3m. Wyższe drzewa i krzewy zasłaniają nam resztę naszego ciekawego ogrodu i zbyt mocno przyciągają na siebie wzrok kosztem innych nie mniej ładnych roślin. Ponadto musimy pamiętać, że zbyt wysokie i szerokie drzewa i krzewy będą utrudniały wzrost pozostałych roślin w naszej ogrodowej przestrzeni oraz zakłócą pobór wody i słońca swoim rosnącym sąsiadom. Zbyt wysokie drzewa dadzą nam również dużo cienia, co nie zawsze jest tym co koniecznie chcemy mieć w swoim ogrodzie. Kolejną sprawą, która przemawia za drzewami liściastymi zamiast drzew iglastych jest to, że drzewa liściaste będą co jakiś czas zmieniały barwę co tylko doda uroku zarówno im jak i całemu naszemu ogrodowi i otoczeniu, zaś drzewa iglaste będą przez cały rok w zasadzie takie same i będą się charakteryzowały tylko większym wzrostem rok do roku o ile oczywiście nie będziemy ich formować i przycinać.
