Kasztany i złotożółte liście to znamienne symptomy nadchodzącej jesieni. Chociaż wczesna jesień bywa bardzo łaskawa, trudno oprzeć się smutkowi za odchodzącym latem. Nie sprzyjają temu coraz chłodniejsze noce a nawet pierwsze przymrozki. Pod koniec września dzień równa się z nocą i odtąd to ona przejmuje rządy. Polska jesień ma także ogromną ilość plusów jeżeli chodzi o ogród, ponieważ dobrze wykonany projekt ogrodu z odpowiednio dobraną roślinnością może nam zapewnić pełną paletę barw na naszym ogrodzie, która będzie nam umilała życie w nim. Jesienią można również wykonywać szereg prac ponieważ ta pora roku jest bardzo dobra jeżeli chodzi o sadzenie drzew i krzewów. Drzewa oraz krzewy iglaste i zimozielone sadzimy podczas deszczowej pogody i palikujemy, aby zapobiec wywróceniu ich przez wiatr. Jesienią możemy również przesadzać różaneczniki i azalie, możemy sadzić wrzosy i wrzośce, dalej strzyżemy żywopłoty i inne rośliny, które tego wymagają.
Jeden z piękniejszych okresów rocznego cyklu, polska złota jesień przypada na październik. Wstępuje zwykle w wietrzną kapryśną aurę, by chwilę później zaskoczyć ciepłem i słońcem. Nieodłącznym elementem złotej jesieni są wyraźnie chłodne noce i coraz częstsze przymrozki. To znak, że zbliża się kres kolejnego okresu wegetacyjnego i nastaje czas intensywnych przygotowań do zimowego spoczynku. W ogrodzie wciąż jeszcze trwa gra w kolory, chociaż już w wyraźnie jesiennej tonacji. Złocą się, purpurowieją i brązowieją liście winorośli, jarzębiny, rajskiej jabłoni, sumaka, winobluszczu i przekwitłych traw. Aż do pierwszych przymrozków dzielnie towarzyszą im rozchodniki, aksamitki, rudbekie i astry. W sadzie zrywamy ostatnie jabłka i gruszki. Ale to nie koniec owocobrania. Do zbioru szykują się również jeszcze owoce pigwy, czarna aronia i aktinidia. Mając odpowiednią wiedzę o roślinach i ich przebarwianiu się w różnych porach roku możemy stworzyć projekt ogrodu, który jesienią będzie nas zachwycał nie mniej niż wiosną czy latem a nawet śmiem twierdzić, że jesienny ogród może być najładniejszy jeżeli chodzi o kolorystykę.
Jesienią na naszych ogrodach wykonujemy szereg różnych prac. Zabezpieczamy przed mrozem pojemniki z drzewami i krzewami, krzewy różaneczników ściółkujemy próchnicową liściową lub inną ściółką nie zawierającą wapnia. Pędy drzew i krzewów porażone chorobami wycinamy i palimy. Nie wolno ich przeznaczać na kompost, gdyż mogą stać się źródłem ponownego zakażenia roślin. Październik, podobnie jak wrzesień jest bardzo dobrą porą na sadzenie roślin drzewiastych oraz na przesadzanie roślin iglastych i zimozielonych. Po przesadzeniu trzeba zadbać o dostateczne nawodnienie roślin, gdyż w przeciwnym wypadku będą traciły igły i liście. O tej porze można również sadzić żywopłoty. Jesień jest również bardzo dobrym okresem na sadzenie karłowatych drzew i krzewów oraz na sadzenie gatunków roślin zrzucających liście, także byliny odporne na mróz i cebule tulipanów. Pamiętajmy również, że wiele gatunków bylin wymaga ścięcia w tym okresie a rośliny zimozielone powinny zostać mocno nawodnione przed nadejściem mrozów i okresu zimowego. Projekt ogrodu, możemy tak przygotować na tą porę roku, że rośliny, które zostaną ścięte zostaną zastąpione przez zakwitłe wcześniej inne rośliny, które właśnie jesienią uzyskują swoją najatrakcyjniejszą formę i kolorystykę. Takie rośliny to np. wszelkie odmiany brzozy, wierzby, trawy pampasowe, trawy miskany, rozplenice, ozdobne jabłonie czy ambrowce amerykańskie. Takich roślin jest oczywiście bardzo dużo ale wymieniłem tylko te najbardziej popularne.
Listopadową późną jesienią przymrozki już nikogo nie dziwią. Nastaje posępny czas szarugi. Chociaż zazwyczaj nie trwa dłużej niż 20 dni, sprawia wrażenie, jakby trwała wieki. Późną jesienią ogród zastyga w bezruchu i tylko wiechy ozdobnych traw kołyszą się smętnie smagane mroźnym wiatrem. Dlatego, jeżeli zależy nam na tym, aby nasz ogród był jak najbardziej zielony w tym okresie, to nie pozostaje nam nic innego jak wybór jak największej ilości roślin zimozielonych. Na szczęście roślin zimozielonych jak bardzo duży i szeroki wybór, tak więc każdy z nas na pewno wybierze dla swojego ogrodu coś odpowiedniego. W tym przypadku na pewno dobrze się sprawdzą różnego rodzaju odmiany sosen i jodeł ozdobnych, bukszpany, wszelkie odmiany cisów, jałowce, irgi, laurowiśnie, ostrokrzewy, ogniki szkarłatne, mahonie pospolite, trzmieliny i wiele innych ciekawych roślin. Wykonując projekt ogrodu, zawsze się staram aby była w tym projekcie chociaż połowa roślin, które właśnie w tym okresie zachowują cały czas swoją urodę, ponieważ ogród pozbawiony w listopadzie kolorów staje się nudny i bez swojego serca jakim są kwitnące rośliny. Zimozielone krzewy dają nam również optyczną „stabilność” i przewidywalność naszego ogrodu. Jedyną wadą roślin zimozielonych jest to, że przez większość roku są w zasadzie cały czas takie same jeżeli chodzi o kolor i swój kształt i zmieniają się w bardzo niewielkim stopniu.
Każdy właściciel ogrodu wie, ile pracy wymaga on niemal przez cały rok. Ale wysiłek się opłaca bo zadbana działka cieszy oko. Jesień to bardzo ważny czas, ponieważ pozwala przygotować ogród na nadchodzącą zimę, ale i na kolejny sezon. To także okazja do uporządkowania przestrzeni po zakończonym lecie. W ciepłych miesiącach, gdy rośliny są w fazie wzrostu, nie można wykonywać wielu czynności np. przycinania. Ale gdy dni stają się krótsze i chłodniejsze rośliny powoli przechodzą w stan spoczynku. To idealny moment na to, aby je przycinać i przesadzać. Możesz też pomyśleć jak Twój ogród ma wyglądać po zimie i w tym celu jesienią rozpocząć sadzenie krzewów, drzew i mrozoodpornych cebulek kwiatowych. Jesienią czeka nas również niemało prac porządkowych takich jak grabienie liści, przekopanie gleby czy okrycie roślin przed zbliżającymi się mrozami, Zapoznaj się z kalendarzem ogrodnika i dokładnie zaplanuj każdy miesiąc pracy, aby niczego nie przeoczyć. Dzięki temu już za kilka miesięcy będziesz cieszyć się zachwycającym widokiem z okien swojego domu, gdy ogród wybuchnie feerią barw na wiosnę. Projekt ogrodu poprzez swoje wizualizacje może pokazać nam jak nasz zaprojektowany ogród będzie wyglądał wiosną, latem i właśnie jesienią i to o różnych porach nawet dnia. Wizualizacje ogrodu w równych porach roku, pozwalają nam uzmysłowić sobie i wyobrazić jak dokładnie ma on wyglądać i jak w nim będzie zachowywała się roślinność. Wizualizacje ogrodu pokażą nam jego prawdziwe oblicze jeszcze zanim ten ogród zostanie stworzony.
Jeżeli chodzi o trawnik jesienią, to zasada jest prosta – koś trawnik do momentu, w którym przestanie rosnąć, czyli aż do pierwszych mrozów. Podczas ostatniego koszenia przytnij trawę na wysokość około 5cm. Jeśli źdźbła będą krótsze, trawnik może sobie nie poradzić podczas mroźnej zimy. Wyższa trawa to także nie najlepszy pomysł, ponieważ stworzy doskonałe warunki do rozwijania się pleśni śniegowej. Wczesną jesienią warto też napowietrzyć trawnik przy użyciu aeratora, aby rozluźnić system korzeniowy darni. Dostarczenie trawnikowi większej ilości tlenu pozwoli mu lepiej rosnąć i poprawi jego wygląd. We wrześniu można też ostatni raz przeprowadzić nawożenie. Przyda się specjalna mieszanka z fosforem i potasem, przeznaczona specjalnie na jesień, która uodporni trawę na przymrozki i choroby. Natomiast należy unikać nawozów z nadmiarem azotu, który pobudza trawę do wzrostu, bo o tej porze roku jest to niepotrzebne. Jesień to również dobry czas na przekopanie działki. Poprawi to strukturę gleby oraz jej nawodnienie, a przy okazji pozbędziemy się chwastów. Projekt ogrodu wskaże nam również, w którym momencie mamy przycinać poszczególne odmiany roślin właśnie jesienią.
Wbrew temu, co wiele osób myśli, sianie i sadzenie nie odbywa się tylko wyłącznie na wiosnę. Wiele roślin należy „zadomowić” w ogrodzie jesienią. Dotyczy to niektórych roślin cebulowych, do których należą miedzy innymi krokusy, szachownice, narcyzy, tulipany, przebiśniegi, hiacynty, czosnki ozdobne, zawilce czy szafirki. Pamiętać należy aby przebiśniegi i krokusy sadzić jak najwcześniej jesienią, ponieważ one zakwitają jako jedne z pierwszych, jeszcze gdy śnieg nie do końca stopnieje i muszą mieć czas na wykiełkowanie. Jesienią można też zasadzić takie kwiaty jak chaber bławatek, mak lekarski, ostróżka letnia czy pozłotka kalifornijska. Są to rośliny wieloletnie, które nazywamy bylinami. Zasiane we wrześniu będą cieszyć oko nie tylko podczas najbliższej wiosny i jesieni ale przez kilka kolejnych sezonów. Projekt ogrodu również wskazuje jakie rośliny możemy właśnie sadzić jesienią, a które np. wiosną, bo tak jak wyżej napisałem dla wielu roślin jesień jest najlepszą porą na ich sadzenie. Jesień to doskonały czas na sadzenie i przesadzanie wielu drzew i krzewów. Będą miały szansę na spokojne zakorzenienie się jeszcze na długo przed letnimi suszami. Dotyczy to większości iglaków, roślin zimozielonych i owocowych, bylin oraz roślin dwuletnich. Cebulki i nasiona niewielkich kwiatów, można umieszczać bezpośrednio w ziemi na rabacie, ale też w ozdobnej donicy, którą możemy umieścić na tarasie czy przy wejściu do domu. Należy tylko wybrać odpowiedni rozmiar donicy, aby kwiaty miały szansę zdrowo rosnąć, nie zagłuszając się nawzajem.
Na przełomie listopada i grudnia, kiedy pojawiają się pierwsze przymrozki, koniecznie należy zabezpieczyć rośliny, które nie są odporne na mróz. Dotyczy to bylin, traw ozdobnych, róż, magnolii, drzew owocowych i niektórych drzew liściastych oraz krzewów. Co ciekawe nie należy okrywać hortensji, jeżeli zostawimy na nich uschnięte kwiatostany, będą one stanowiły naturalną ochronę przed mrozem. Do zabezpieczenia roślin przed mrozem możemy wykorzystać trzcinowe maty, słomiane chochoły, grubą agrowłókninę oraz tkaninę jutową. Jeżeli rośliny będą wymagały tylko okrycia korzeni jak budleja, azalia czy różanecznik to do uformowania kopczyka możemy użyć torfu, trocin, kory lub liści. W tym przypadku projekt ogrodu wskaże nam również, które rośliny wymagają zabezpieczenia przed mrozami, a które nie.
