Na elementy architektoniczne projektowanego ogrodu składają się takie fragmenty, części i detale jak nawierzchnie czyli alejki komunikacyjne, ogrodzenia, różnego rodzaju murki i ścianki, altany, oczka wodne, pergole, tarasy czy paleniska. Oczywiście istnieje jeszcze cały szereg innych elementów, które możemy dołączyć do architektury ogrodowej ale te wymienione wyżej stanowią najbardziej widoczną i najbardziej charakterystyczną część projektowanego ogrodu. Elementy te stanowią w połączeniu z roślinnością całokształt formy i nadają kształt i postać jaką chcemy końcowo uzyskać dla naszego ogrodu. Architektura ogrodu i akcesoria z nią związane służą przede wszystkim wygodzie użytkowników i zwiększają funkcjonalność, zdobią ogród i mogą również pomagać w modelowaniu terenu oraz stanowią doskonałe połączenie ogrodu z budynkiem mieszkalnym. Ponadto elementy te umożliwiają nam dzielenie projektowanego ogrodu na różne strefy np. bardziej reprezentacyjne, użytkowe czy gospodarcze. Architektura ogrodu stanowi swoistego rodzaju dopełnienie aranżacji i ma oddziaływać na nasze zmysły podczas jej obserwacji i codziennego użytkowania i ma podnosić walory użytkowe na naszym ogrodzie.
Dominującym dzisiaj nurtem we współczesnej architekturze przestrzeni i ogrodu jest dbałość o jej poszanowanie z uwzględnieniem lokalnych tradycji. Idea ta w głównej mierze realizowana jest poprzez staranny dobór materiałów, faktur czy kolorów. Elementy architektury ogrodu , chociażby poprzez swoją wielkość nie mogą dominować nad architektura domu czy ogrodu. Mają być elementem uzupełniającym, integralnym z resztą posesji.
Jednym z najważniejszych elementów architektury ogrodowej jaki musimy wziąć w pierwszej kolejności pod uwagę podczas wykonywania projektu ogrodu to jest rozmieszczenie i umiejscowienie nawierzchni. Musimy wziąć pod uwagę oczywiście wjazd do garażu, chodnik do drzwi wejściowych, miejsce na śmietnik, dojście do altany i inne nawierzchnie, które będą łączyły budynek mieszkalny z naszym ogrodem. Dostępność różnorodnych materiałów sprawia, że obok często praktycznej funkcji nawierzchnie mogą stać się też niebagatelną ozdobą ogrodu podobnie jak inne elementy architektury ogrodowej. Generalnie można wyróżnić cztery zasadnicze rodzaje materiałów, z których możemy zaprojektować nawierzchnie i tak : pierwszym a zarazem najbardziej naturalnie się prezentującym materiałem są kostki granitowe, płyty kamienne i bruk klinkierowy. Drugim materiałem są kostki brukowe i płyty betonowe, które dostępne są dziś w różnych barwach i wzorach i często dają one wrażenie surowości i sztuczności ale z drugiej strony jest to ich walorem w ogrodach nowoczesnych, surowych i minimalistycznych, które bardzo lubię. Trzecim materiałem na nawierzchnie jest moim zdaniem bardzo niedoceniony w Polsce żwir, który jest bardzo klasycznym elementem ogrodów w stylu francuskim. Żwir jest materiałem, który swobodnie można łączyć z innymi elementami. Żwir jest to kruszywo skalne i tak jak skały może występować w szerokiej palecie barw np. dopierając barwę żwiru do naszej elewacji budynku. Żwir bardzo ładnie współgra z zielonymi krzewami i kolorowymi kwiatami. Za pomocą żwiru możemy projektować nawierzchnie o rozmaitych kształtach i szerokościach pamiętając o zastosowaniu obrzeży. Czwartym materiałem nadającym się na nawierzchnie jest drewno i choć wytrzymałość drewna ustępuje innym materiałom to jest ono niezwykle dekoracyjne, ciepłe i pięknie harmonizuje się z niemal każdym stylem ogrodu.
Kolejnym elementem architektury ogrodu jest jego ogrodzenie, które jest zarazem najbardziej widocznym z zewnątrz jego formą. Podczas wykonywania projektu ogrodu moim zdaniem ogrodzenie powinno być w pewnym stopniu zdeterminowane przez kształt ogrodu, powierzchnię działki i wielkość budynku mieszkalnego. Odpowiednio dobrany materiał na ogrodzenie może nadać przestrzeni charakter rustykalny, nowoczesny, minimalistyczny, elegancki czy intymny. Najbardziej eleganckie i uniwersalne są ogrodzenia, które charakteryzują się spokojną i stonowaną kolorystyką i wyważoną wielkością oraz wypośrodkowaną ilością materiału, z którego jest ono wykonane. Charakter ogrodzenia w pełni wiąże się z typem obiektu jaki otacza i tak ogrodzenie reprezentacyjnego budynku firmy będzie wyglądało całkiem inaczej niż otoczenie małego domu jednorodzinnego. Wykonując projekt ogrodu i jego ogrodzenia należy wziąć pod uwagę istniejące już na danym terenie dorosłe duże drzewa. Wybudowanie w ich bezpośrednim sąsiedztwie ogrodzenia na fundamencie ciągłym spowoduje zniszczenie korzeni a w efekcie wywrócenie się drzewa. Lepszym rozwiązaniem w takim przypadku będzie zastosowanie fundamentów punktowych. W zależności od preferencji i stylu ogrodu ogrodzenia mogą być wykonane ze stali, drewna, elementów ażurowych, betonu, elementów ceramicznych lub pełnych przęseł. Materiał, z którego będzie wykonane ogrodzenie powinien być ściśle skorelowany, powiązany i dostrojony do stylu zaprojektowanego ogrodu i architektury i kolorystyki budynku. Dobrze też jest wkomponować w ogrodzenie stylową skrzynkę do listów czy atrakcyjnie wyglądający domofon, ponieważ takie małe szczegóły zazwyczaj przyciągają uwagę. Pamiętajmy o poważnym podejściu do ogrodzenia ponieważ wyznacza ono granicę prywatnej przestrzeni pełniąc jednocześnie funkcję reprezentacyjną. Ponadto możemy stosować subtelne ogrodzenia wewnątrz już ogrodu i chociaż wydaje się nam to zaskakujące, niepotrzebne i dziwne to strefowanie terenu działki jest niezwykle istotne. Ogrodzenia poszczególnych stref mogą się różnić rzecz jasna w ten sposób by poszczególne części mimo różnic stanowiły stylistyczną całość.
Bardzo ładną formą architektury ogrodu są różnego rodzaju niewysokie murki, którymi możemy wygradzać poszczególne części nasadzeń. Murkami możemy również odgradzać poszczególne części ogrodu i ich funkcje oraz możemy z nich wykonywać różne płaszczyzny. Ja w swoich projektach bardzo często stosuję np. kwadraty czy prostokąty wykonane właśnie z takich niskich murków, w których umieszczam jeden rodzaj gęsto posadzonych roślin i tworzy to taki swojego rodzaju efekt „fontannowy”, ponieważ wokół powierzchni murków jest płaski trawnik. Podczas projektowania ogrodu, w którym wykorzystuję te elementy istotny jest wybór materiału z jakiego powstanie ta niewielka budowla. Bardzo fajny rezultat otrzymuję się jeżeli wykonamy go ze zwykłej cegły ceramicznej na wysokość około 25cm i którą tą cegłę otynkujemy i obłożymy np. mrozoodpornymi płytkami zewnętrznymi w kolorze elewacji budynku czy w kolorze jego dachu lub stolarki okiennej. Barwa tego murku będzie łącznikiem miedzy elementami ogrodu a budynkiem mieszkalnym. Możemy również budować te elementy z naturalnego kamienia. Murki te pozwalają nam na dokładne koszenie trawnika i wyraźnie oddzielają one trawnik od pozostałej części nasadzeń.
Dobrze zaprojektowany ogród nie może się obyć bez tarasu, który łączy nasz ogród z budynkiem. Taras jest przestrzenią, która służy wypoczynkowi na terenie przydomowego ogrodu i powinien on stanowić jego integralną część. Wielkość i rodzaj tarasu należy zawsze dostosować do rodzaju ogrodu i jego wielkości. Można wybrać pomiędzy tarasami drewnianymi lub o konstrukcji murowej, pokrytymi wykładziną kamienną lub gresem. Różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami tarasów dotyczą przede wszystkim nawierzchni jakimi są pokryte jednak oba rodzaje wymagają budowy fundamentów, przynajmniej na narożnikach. Kształt tarasu powinien być dostosowany do charakteru ogrodu i budynku. Może być kwadratowy, prostokątny, okrągły lub przyjmować nieokreślone kształty ale powinien nawiązywać do kompozycji całości obiektu np. powtarzać kształt zastosowany w architekturze budynku. Ważną kwestią umiejscowienia tarasu jest widok jaki będziemy z niego mieli, ponieważ widok z tarasu ma działać na nas kojąco i uspokajająco i dlatego dobrze jest jeśli rozciąga się na piękny krajobraz naszego ogrodu, zieleń ogrodu i na ciekawe i nietuzinkowe jego zaprojektowane kompozycje. Moim ulubionym elementem na taras jest drewno ponieważ ładnie się starzeje, jest ciepłe w dotyku i ekologiczne. Taras pokryty deskami pod warunkiem że są one odpowiednio zamontowane nie wymaga częstych zabiegów konserwacyjnych. Na tarasy nadają się deski z rodzimych gatunków drewna takich jak sosna, dąb, akacja czy modrzew. Dostępnych jest też wiele odmian drewna egzotycznego takiego jak bangkirai, badi, iroko, ike, tatajuba czy mój ulubiony teak, które charakteryzują się wysoką odpornością na ścieranie, uderzenia i korozję biologiczną. Taras z płytek ceramicznych, choć jest schludny, estetyczny i wygodny do sprzątania to moim zdaniem nie jest on jakoś dobrze pasujący do ogrodu, ponieważ wprowadza element sztuczności i wizualnie nie pasuje do zieleni naszego ogrodu. Dobrze pasującym elementem do naszego tarasu są wykonane przy nim i sąsiadujące z nim np. po dwóch jego stronach długie donice wykonane z takiego samego materiału i wysokie na około 50cm, w których możemy nasadzić różne rodzaje roślin jak np. trawy ozdobne czy laurowiśnie, które będą stanowiły zarazem ozdobę i chroniły nas przed wiatrem i zewnętrznym otoczeniem. Taras w ogrodzie to przedłużenie domu, tak więc śmiało możemy na nim umieścić meble kojarzące się nam z naszym domem jak stół, krzesła czy nawet jakąś półkę. Nie zapominajmy także o zadaszeniu tarasu, ponieważ jest to bardzo rozsądne rozwiązanie w naszym klimacie. Wszyscy wiemy, że nie zawsze możemy się cieszyć ciepłem i słońcem.
Pisząc o elementach architektury ogrodu nie sposób nie wspomnieć o altanach ogrodowych. Wykonując projekt ogrodu staram się zawsze znaleźć przestrzeń na jej usytuowanie, ponieważ altana jest to miejsce, w którym można odpocząć czy spożywać posiłki nawet gdy jest brzydka pogoda a gdy altanę obsadzimy atrakcyjną roślinnością to powstanie urokliwe miejsce wypoczynku. Budując altanę warto dobrać kolor drewna albo metalu jej ścian i zadaszenia do elewacji domu i pokrycia jego dachu. Wyznaczając jej lokalizację w ogrodzie, pamiętajmy że powinien się z niej rozciągać interesujący widok na nasz ogród czy na naszą najbliższą okolicę. Dzięki altanie ogrodowej możemy cieszyć się bliskością natury i spędzać niezapomniane chwile w okolicznościach przyrody. Altana ogrodowa, w dobrze zaprojektowanym miejscu naszego ogrodu przemienia się dosłownie w niezwykłą oazę spokoju. Pokrewnym elementem altan są pergole ogrodowe. Pergole ogrodowe to idealne rozwiązanie dla osób pragnących zaaranżować przestrzeń ogrodu w oryginalny i urokliwy sposób. Pergole idealnie komponują się z bujną zielenią ogrodu a ponadto stanowią świetną podporę dla roślin pnących. Opleciona pnączami pergola, będzie niezaprzeczalną ozdobą każdego ogrodu. Na rynku obecnie dostępne są pergole od razu z donicami, które umożliwiają zasadzenie roślin, w taki sposób by później mogły się one piąć po zintegrowanej kratce.
